Blog

W 1943 roku w m/s QUEEN MARY uderzyła fala o wysokości 28 metrów. Statek ocalał pomimo bardzo dużego przechyłu. Liniowiec s/s MICHELANGELO, płynący przez Atlantyk do Nowego Jorku, napotkał w 1966 roku falę o wysokości 24 metrów wybijając szyby i powodując śmierć 3 osób. Wybitymi szybami na mostku kapitańskim i utratą części urządzeń nawigacyjnych zakończyło się w 2001 roku spotkanie m/s BREMEN i m/s CALEDONIAN STAR falą o wysokości 30 metrów.

Fale fenomenalne (Freak Waves), nazywane też wyjątkowymi, są odpowiedzialne za wiele wypadków i katastrof morskich. Są nieprzewidywalne, ekstremalnie wysokie i bardzo niebezpieczne dla żeglugi. Co najmniej dwukrotnie wyższe od innych fal tworzą ściany wody o niezwykłej mocy i wielkiej sile niszczącej – poruszając się z prędkością nawet 30 węzłów i spadające z niezwykłą siłą mogą uszkodzić lub zatopić nawet wielki supertankowiec.

Prof. dr inż. kpt. ż.w. Mirosław Jurdziński z Wydziału Nawigacyjnego Uniwersytetu Morskiego w Gdyni, który zajmuje się badaniem fal fenomenalnych od 1975 roku, definiuje je jako fale, które pojawiają się znikąd, powstają niespodziewanie i są bardzo wysokie – znacząco wyższe od innych występujących w tym rejonie w tym samym czasie.  Według Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO)  „fala fenomenalna może być zdefiniowana jako fala wyjątkowej wysokości, gdzie na jej czole wytwarza się głęboka bruzda. Posiada niezwykłą stromość, co stwarza niebezpieczeństwo dla żeglugi. Dotychczasowe doniesienia sugerują, że takie fale zwykle pojawiają się w rejonie silnego strumienia prądu o przeciwnym kierunku do działania wysokiej fali”. Jak zastrzega naukowiec z Gdyni nie wszystkie wielkie fale można zakwalifikować jako fenomenalne – silne sztormy, jak cyklony tropikalne, mogą wytwarzać duże gabaryty falowania, ale te mają charakter fal regularnych, liniowych i przewidywalnych.

Zaczęto je rejestrować stosunkowo niedawno, choć w opowieściach marynarzy i w morskich legendach występowały od dawna. Po raz pierwszy oficjalnie zmierzono falę wyjątkową na Morzu Północnym u wybrzeży Norwegii 1 stycznia 1995 roku. Mierzyła 25,6 metra (wysokość grzbietu – 18.5 m) i została opisana jako „fala Draupnera” (została zarejestrowana poprzez urządzenia na platformie wydobywczej Draupner) lub „fala noworoczna”. Wystąpiła przy stanie morza z wysokością fali wynoszącą około 12 metrów. Druga faza badań fal fenomenalnych rozpoczęła się dzięki włączeniu w 2001 roku satelitów do obserwacji powierzchni mórz i oceanów. Satelity Europejskiej Agencji Kosmicznej ESA w ciągu trzech tygodni obserwacji oceanów zarejestrowały pojawienie się 10 potężnych fal na oceanach o wysokości 25 m  co potwierdziło wcześniejsze przypuszczenia, że fale fenomenalne są zjawiskiem istniejącym w przyrodzie od dawna i pojawiającym się na morzach i oceanach świata jako zjawisko o charakterze przypadkowym.

Ostatnią wielką falę fenomenalną (wyjątkową) zarejestrowani w listopadzie 2020 r. na Pacyfiku, na zachód od Ucluelet w Kolumbii Brytyjskiej w Kanadzie. Jak podaje portal gospodarkamorska.pl została ona ostała w raporcie naukowym autorstwa dr Johannesa Gemmricha i Leah Cicon z Uniwersytetu Wiktorii, opublikowanym w „Scientific Reports”. Miała 17,6 metrów i był trzy razy większa od innych wal występujących w tym czasie na badanym akwenie (fale w pobliżu sięgały około 6 metrów).

(raj)

Żródło: „Fale fenomenalne w żegludze morskiej”, Mirosław Jurdziński, Akademia Morska w Gdyni, gospodarkamorska.pl