Blog

Uważany
jest za jeden z najważniejszych meteorytów, jaki kiedykolwiek spadł na ziemię. Zawiera
drobne ziarenka przedsłoneczne – między innymi nano-diamenty i węgliki krzemu,
które powstały w gwiazdach supernowych na długo przed pojawieniem się naszego Słońca,
jest więc starszy od Układu Słonecznego. Znaleziono w nim ponad 70 aminokwasów,
z których tylko 19 znanych jest na Ziemi. „Dostarczył tak wielu informacji o
kosmologii, tworzeniu się pierwiastków i działaniu wszechświata, że
prawdopodobnie wygenerował więcej publikacji, niż jakikolwiek inny meteoryt”  – powiedział Henry Dermot, dyrektor naukowy Museum
Victoria w Melbourne.

Deszcz meteorytów spadł wokół miasta
Murchison, około 160 kilometrów na północ od Melbourne w stanie Wiktoria
(Australia) w niedzielę 28 września 1969 r. około godziny 10:50. Nie było
widać, jak spadał – poruszał się zbyt szybko, by mogło go uchwycić oko ludzkie.
Było natomiast słychać (szacunkowa prędkość, z jaką podróżował, wynosiła
około 13-15 km na sekundę). Meteoryt przybył na Ziemię z potężnym hałasem,
opisywanym później  jako powtarzające się
grzmoty lub jak ryk pędzącego pociągu ekspresowego. Mieszkańcy miejscowości
sądzili początkowo, że to odgłos zderzenia samolotów, kosmicznych śmieci
spadających na ziemię lub katastrofa kolejowa. Dopiero po chwili zorientowali
się, że to meteoryt upadł na ziemie. Wyszli z domów, by pozbierać kawałki
przybyłej z kosmosu materii. Na szczęście nikt tamtego dnia nie ucierpiał –  mimo, że największy
kawałek ważył 6,8 km. Jedynymi zgłoszonymi uszkodzeniami była dziura w
blaszanym dachu i dziura w balustradzie otaczającej mleczarnię.

Wokół miasteczka spadło kilkaset małych fragmentów. Co
najmniej 100 kilogramów tych fragmentów zostało odzyskanych z obszaru o
długości około 11 kilometrów i szerokości 3,2 kilometra (ok. 35 km kwadratowych).
Największy waży 7 kg. Większość materiału trafiło za granicę (głównie do Field
Museum w Chicago, które ma prawie 52 kg i Smithsonian Institute w Waszyngtonie,
który ma prawie 20 kg), część pozostała w Australii. Ponad 7 kg pozostało
na Uniwersytecie w Melbourne.

„Mieszkańcy
Murchison  z radością przekazali swoje
znaleziska muzeom i uniwersytetom. Wiele kawałków trafiło do Ameryki,
ponieważ dwa miesiące wcześniej miało miejsce lądowanie na Księżycu, więc
Ameryka była przygotowana do analizy skały księżycowej, mogła zbadać meteoryt
przy użyciu najnowszej technologii”- powiedział Kay Ball, prezes Murchison and
District Historical Society.  

Nosi
nazwę miejscowości, wokół której spadły jego mniejsze i większe części. Należy
do rzadkiej klasy meteorytów zwanej chondrytem węglowym. Te meteoryty
zachowują właściwości chemiczne od czasu ich powstania około, co miało miejsce
– jak twierdzą naukowcy –  4,56 miliarda
lat temu. Murchison zawiera mnóstwo związków organicznych, w tym aminokwasy,
będące elementem budulcowym naszego DNA.  z których wiele nie występuje na Ziemi. Meteoryt
jest również bogatym źródłem ziaren mineralnych, które powstały w układach
gwiezdnych oraz w wyniku wybuchów supernowych miliardy lat przed powstaniem
naszego Słońca i Układu Słonecznego – naukowcy
odkryli w nim gwiezdny pył, który uformował się 5 do 7 miliardów lat temu. To najstarszy
materiał stały, jaki kiedykolwiek znaleziono na Ziemi.

„To najstarsze znalezione ciała stałe,
które mówią nam o tym, jak powstały gwiazdy w naszej galaktyce” – mówi prof. Philipp
Heck, kurator w Field Museum of Natural History w Chicago  „To
solidne próbki gwiazd, prawdziwy gwiezdny pył” – mówi Heck, cytowany w
komunikacie prasowym Field Museum  Te cząstki gwiezdnego pyłu zostały
uwięzione w meteorytach, gdzie pozostawały niezmienione przez miliardy lat,
czyniąc z nich „kapsuły czasu” sprzed powstania Układu Słonecznego. „Ziarna
przedsłoneczne są trudne do zdobycia. Są rzadkie, znajdują się tylko w
około pięciu procentach meteorytów, które spadły na Ziemię, i są malutkie – sto
największych zmieściłoby się w kropce kończącej to zdanie” – informuje Field
Museum.

Około
80 kilogramów meteorytu Murchison znajduje się w zbiorach naukowych w Australii
i na całym świecie, a znaczące zbiory znajdują się w Museums Victoria w
Melbourne. Ze względu na swoją rzadkość i ilość odzyskanego materiału Murchison
jest jednym z najlepiej zbadanych meteorytów w historii.

Przed
rokiem, w 50. rocznicę tego wydarzenia, australijska poczta wydała specjalny
znaczek o nominale 1 USD, , przedstawiający meteoryt w locie w kierunku
Murchison. Widoczne na nim sześciokątne kształty przedstawiają aminokwasy
znalezione w meteorycie.

(raj)

Żródła:
Museums Victoria w Melbourne, Field Museum of Natural History w Chicago,
Australia Post, Murchison and District Historical Society.