Blog

13 listopada br. ogłoszono utworzenie wokół archipelagu Tristan da Cunha największego, w pełni chronionego rezerwatu morskiego na Oceanie Atlantyckim, czwartego pod względem wielkości rezerwatu wodny na świecie. Nowa morska strefa ochronna ma powierzchnię 687 tysięcy kilometrów kwadratowych – to obszar ponad dwukrotnie większy od terytorium Polski.

To obszar unikalny pod względem przyrodniczym – siedlisko rekinów sevengill, albatrosów zółtodziobych, burzyków, pingwinów skalnych, wielorybów czy rekinów. „Nasz łańcuch czterech małych wysp zamieszkuje wiele unikalnych gatunków” – można przeczytać na stronie internetowej prowadzonej przez mieszkańców Tristan da Cunha – „Niektóre z nich nie rozmnażając się nigdzie indziej na Ziemi. 80% światowej populacji subantarktycznych fok futerkowych rozmnaża się na naszym archipelagu, podobnie jak ponad 90% światowej populacji pingwinów skalnych. Można zauważyć południowe wieloryby i ich cielęta, a także rzadko widywanego wieloryba pasterskiego. Nasze wody to certyfikowane łowisko homara (Jasus tristani), od którego zależy lokalna gospodarka. Dzięki temu zrównoważonemu rybołówstwu społeczność jest w dużej mierze samowystarczalna: homar zapewnia ponad 80% dochodu wyspy i od tego zależy nasz styl życia”.

Na 90 procentach wód otaczających Tristan da Cunha zabronione zostało prowadzenie połowów, wydobywanie piasku i górnictwo głębinowe. Prowadzenie zrównoważonych połowów będzie dozwolone jedynie dla lokalnych mieszkańców, na obszarze stanowiącym 10% lokalnych wód wyspy.

Po ogłoszeniu nowej strefy ochronnej obszar oceanów objętych ochroną przez Wielką Brytanię wynosi 4,3 miliona kilometrów kwadratowych. To jeden procent powierzchni światowych oceanów, obszar 17 razy większy od Wielkiej Brytanii. Archipelag dołącza do innych brytyjskich terytoriów zamorskich, które chronią swoje wody w ramach programu Blue Belt: Wysp Wniebowstąpienia, Brytyjskiego Terytorium Antarktycznego, Brytyjskiego Terytorium Oceanu Indyjskiego, South Georgia i South Sandwich Islands, Wysp Pitcairn i Święta Helen.

– Grozi nam śmierć naszych mórz. Podgrzewamy je, zwiększamy kwasowość i każdego dnia wypełniamy je plastikiem dławiącym żółwie, trującym delfiny, zamieniającym nasz ocean w ogromne pływające wysypisko śmieci. Dlatego cieszę się, że Wielka Brytania obejmuje obecnie ochroną ponad 4,3 miliona kilometrów kwadratowych światowego oceanu – powiedział premier Boris Johnson, cytowany przez rządowy portal gov.uk – Wzywam inne narody, aby przyłączyły się do naszej projektu ochrony 30 procent światowych oceanów do 2030 roku. Potrzebujemy zbiorowego, globalnego działania, jeśli mamy pozostawić w spadku świat równie wspaniały i wspaniały jak ten, który odziedziczyliśmy.

Ważną rolę w doprowadzeniu do ochrony tak wielkiego obszaru morskiego odegrało Królewskie Towarzystwo Ochrony Ptaków (RSPB – The Royal Society for the Protection of Birds). Przez ostatnie dwie dekady RSPB ściśle współpracowała z lokalną społecznością w Tristan da Cunha i prowadziła istotne badania w celu doprowadzenia do długoterminowej ochrony obszarów morskich otaczających wyspy.

– Ta mała społeczność jest odpowiedzialna za jedno z największych osiągnięć w dziedzinie ochrony przyrody w 2020 roku. Jesteśmy ogromnie dumni, że mogliśmy współpracować z naszymi przyjaciółmi z Tristan da Cunha, programem rządu brytyjskiego Blue Belt i innymi partnerami, aby uzyskać to wiodące na świecie oznaczenie. To ochroni jedno z najbardziej dziewiczych środowisk morskich na naszej planecie, zamieszkałe przez dziesiątki milionów ptaków morskich, zagrożone rekiny, mało znane gatunki wielorybów i szybko rozwijające się populacje fok – stwierdziła Beccy Speight, prezes RSPB. Zapewniła, że nowa strefa ochronna będzie „klejnotem w koronie brytyjskiej ochrony mórz”.

W przyszłym roku Wielka Brytania będzie gospodarzem Konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (COP26). Odbędzie się ona w Glasgow w listopadzie 2021 r. Zaproszeni przez rząd Wielkiej Brytanii światowi przywódcy będą rozmawiać o możliwości zintensyfikowania współpracy w walce ze zmianami klimatycznymi, tworzeniu nowych form ochrony morskiej różnorodności biologicznej i zwalczania zanieczyszczenia oceanów plastikiem.

Tristan da Cunha – grupa wysp wulkanicznych na południowym Atlantyku, położona w połowie drogi między Afryką Południową a Ameryką Południową – około 2,5 tys. km od wybrzeża Kapsztadu w RPA , 2,2 tys. km od Wyspy Świętej Heleny i 3,5 tys. km od wybrzeży Falklandów. Największa z nich – Tristan da Cunha – ma średnicę 11 km i powierzchnię 98 km kw. Wszystkie mają powierzchnię 207 km. kw. To terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii, w którym znajduje się najbardziej oddalona osada ludzka na świecie.. Liczy około 250 stałych mieszkańców. Na wyspie Gough znajduje się stacja mateorologiczna (25 lat temu wpisano wyspę Gough na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO). Jest to brytyjskie terytorium zamorskie z własną konstytucją. Na głównej wyspie nie ma lotniska – jedynym sposobem podróżowania na wyspę jest sześciodniowa wycieczka łodzią z Republiki Południowej Afryki.

Blue Belt – program prowadzony przez rząd brytyjski, wspierający brytyjskie terytoria zamorskie w zakresie ochrony i zrównoważonego zarządzania ich środowiskami morskimi. Program ma umożliwić realizację międzynarodowego zobowiązania przyjętego przez Global Ocean Alliance, zgodnie z którym do 2030 roku status morskich obszarów chronionych ma uzyskać 30 proc. światowych oceanów. Do sojuszu przystąpiły jak dotąd 32 kraje świata.

Opracował
(raj)

Żródła:
Brittanica.com, NASA, gov.uk, National Geographic”