Blog

Sekundy dodatnie, sekundy ujemne

„Nawet czas nie wyszedł z 2020 roku bez szwanku” – tak Stephanie Pappas, publicystka portalu Live Science skomentowała fakt, że w minionym roku aż 28 razy Ziemia pobiła ustanowiony 15 lat temu rekord dla najkrótszego dnia. 5 lipca 2005 r. Ziemia wykonała obrót wokół własnej osi o 1,0516 milisekundy szybciej, niż standardowe 86400 sekund. Najkrótszym dniem minionego roku był 19 lipca, kiedy to nasza planeta zakończyła jeden obrót o 1,4602 milisekundy szybciej.

afda7d060cd71b0fe53de6dddcd389408e134b5f-1923107

Specjaliści przekonują, że nie mamy w związku ze zmianami rotacji Ziemi powodów do niepokoju. Nie są one zjawiskiem niezwykłym – dla ruchu Ziemi nie są obojętne prądy oceaniczne, tsunami, trzęsienia ziemi, wybuchy wulkanów, huragany, zmiany ciśnienia atmosferycznego czy ruchy ziemskiego jądra. Ze zmianami tymi mają natomiast kłopot instytucje odpowiedzialne za odmierzanie Uniwersalnego Czasu Kontrolowanego (UTC), według którego ustawiane są wszystkie ziemskie zegary.

classy-man-using-mobile-phone

Jeśli czas astronomiczny potrzebny Ziemi na dokonanie jednego obrotu odbiega od UTC o więcej, niż 0.4 sekundy, dokonywana jest korekta. Pod koniec czerwca lub grudnia wyrównywano czas astronomiczny z tym, który wskazują zegary atomowe, dodając tak zwaną „sekundę przestępną”, nazywaną też „sekundą skokową”. Z prowadzonych badań wynikało, że od początku prowadzenia tego typu pomiarów satelitarnych Ziemia zwalniała. Jak podaje Live Science od 1972 roku naukowcy dodawali sekundy przestępne. średnio co półtora roku Ostatnio w sylwestra 2016 r, o godzinie 23:59:59.

Okazało się jednak, że ostatnio Ziemia przyspieszyła. Efektem tego jest fakt, że naukowcy po raz pierwszy zaczęli rozważać odjęcie jednej sekundy. Zakłada się, że w 2021 roku średnia długość dnia będzie średnio o 0,05 milisekundy krótszy, co spowoduje 19-milisekundowe opóźnienie w czasie atomowym. Jeśli tempo rotacji będzie nadal rosło może się okazać konieczne skorzystanie z „ujemnej sekundy przestępnej”.

Live Science cytuje fizyka Petera Whibberleya z National Physics Laboratory w Wielkiej Brytanii: „Jest za wcześnie, aby stwierdzić, czy tak się stanie. „Toczą się również międzynarodowe dyskusje na temat przyszłości sekund przestępnych, ale możliwe jest również, że potrzeba ujemnej sekundy przestępnej może wpłynąć na decyzję o zakończeniu sekund przestępnych na dobre”. Zmiany są minimalne, nieistotne z punktu widzenia przeciętnego człowieka, jednak branża technologiczna zwraca uwagę na wynikające z nich pewne niedogodności. W 2012 roku, kiedy dodano sekundę przestępną, firmy takie jak Linux, LinkedIn, Mozilla i Qantas zgłaszały awarie, które ustąpiły dopiero po naprawieniu ich zgodnie z nowym czasem.

Są pewnie jednak i tacy, którzy to minimalne skrócenie 2020 roku przez siły natury przyjęli z ulgą. Co tu dużo mówić – nie był to we współczesnej historii naszej cywilizacji rok najlepszy…

UTC (Universal Time Coordinated) – uniwersalny czas kontrolowany. Wzorcowy czas ustalany na podstawie międzynarodowego czasu atomowego TAI (fr. Temps Atomique International) – średniej ważonej sygnałów z ponad 200 zegarów atomowych, zlokalizowanych w około 70 laboratoriach naukowych na całym świecie. Uwzględnia nieregularność ruchu obrotowego Ziemi i koordynowany jest względem czasu słonecznego. UTC regulowany jest przez Międzynarodowe Biuro Wag i Miar (BIPM) oraz Międzynarodową Służbę Ruchu Obrotowego Ziemi (IERS), który ustanawia zasady koordynowanego emitowania wzorcowych sygnałów częstotliwości i czasu. Światowe strefy czasowe są definiowane jako dodatnie lub ujemne przesunięcia w stosunku do UTC. UTC zastąpiło сzas uniwersalny (Greenwich Mean Time lub GMT).

875d1c3e3c582fdf8eb5504c19e229182d798e67-1693260

Laboratorium Czasu i Częstotliwości położone w Borówcu koło Poznania Obserwatorium Astrogeodynamiczne Centrum Badań Kosmicznych PAN. We współpracy z Bureau International des Poids et Mesures (BIPM), zaangażowane jest w tworzeniu międzynarodowej skali czasu atomowego TAI i UTC i polskiej skali czasu atomowego TA(PL). Bierze także udział, jako jedyny ośrodek w Polsce, we współtworzeniu europejskiego systemu lokalizacyjnego Galileo. Wyposażenie w cztery zegary atomowe i najnowsze systemy dowiązania skal czasu pozwala na utrzymanie wysokiej dokładności pomiaru czasu, z błędem pomiarów czasu 100 pikosekund. Jest to jeden z najlepszych wyników wśród laboratoriów czasu na świecie.

(raj)

Źródła: Live Science, dzienniknaukowy.pl,
spidersweb.pl.